Nên làm gì khi trẻ nhỏ bị cảm lạnh - trẻ bị cảm lạnh phải làm sao?

1. Cảm lạnh là gì?

2. Dấu hiệu nhận biết của bệnh cảm lạnh 

3. Biến chứng cảm lạnh ở trẻ

4. Trẻ bị cảm lạnh phải làm sao?
    4.1. Cho trẻ nhiễm cảm lạnh nghỉ ngơi đầy đủ
    4.2. Làm giảm các triệu chứng của cảm lạnh
    4.3. Bổ sung nước cho trẻ
    4.4. Vệ sinh mũi sạch sẽ
    4.5. Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?    

6. Làm thế nào để phòng ngừa cảm lạnh?
    6.1. Luôn giữ vệ sinh sạch sẽ cho trẻ
    6.2. Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người
    6.3. Theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ
    6.4. Chú ý đến yếu tố độ ẩm và thông thoáng trong phòng
    6.5. Vấn đề dinh dưỡng

1. Cảm lạnh là gì?

Thủ phạm gây ra cảm lạnh là do hơn 200 loại vi rút trong đó phổ biến nhất là vi rút rhinovirus. Chính vì thế khi trẻ bị cảm lạnh, thuốc kháng sinh không có tác dụng trong trường hợp này. Thông thường bệnh sẽ thuyên giảm và hết sau 4 – 10 ngày và không cần phải cần đến sự giúp đỡ của bác sĩ. Tuy nhiên đối với những trẻ có thể trạng ốm yếu, hệ miễn dịch kém dễ bị nghiêm trọng hơn. 

Thời điểm trẻ dễ nhiễm cảm lạnh là vào mùa đông, mùa mưa, thời tiết thay đổi đột ngột. Lúc này cơ thể trẻ chưa kịp thích nghi với thời tiết. Vi rút gây cảm lạnh dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Trẻ em là đối tượng dễ bị cảm lạnh hơn rất nhiều so với người lớn. Đối với trẻ dưới 2 tuổi, trung bình bị cảm lạnh 8 – 10 lần một năm. Khi trẻ bước vào độ tuổi đi học mẫu giáo, do tiếp xúc với nhiều trẻ khác nên có thể bị 12 lần một năm. Khi trẻ lớn lên, hệ miễn dịch dần hoàn thiện nên khả năng chống trọi với vi rút tốt hơn, ít bị cảm lạnh hơn.

Vi rút cảm lạnh cũng có thể xâm nhập vào trẻ cách gián tiếp. Một số loại vi rút có thể tồn tại ở môi trường bên ngoài như trên các bề mặt đồ vật. Trẻ sờ vào và đưa tay lên mắt, mũi, miệng làm vi rút đi vào trong cơ thể trẻ. Hoặc trẻ cũng có thể bị nhiễm khi tiếp xúc với người bị cảm lạnh. Khi họ nói chuyện, hắt hơi, ho các giọt bắn văng ra ngoài xâm nhập vào trẻ.

2. Dấu hiệu nhận biết của bệnh cảm lạnh 

Các ba mẹ cần biết rõ các triệu chứng của cảm lạnh để biết phương án chăm sóc và điều trị thích hợp. Vi rút cảm lạnh xâm nhâp vào cơ thể trẻ thông qua mắt, mũi và miệng và ủ bệnh trong 1 – 3 ngày. Trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, trong người bứt rứt, không còn hứng thứ với các hoạt động vui chơi. Khi thể trạng không được tốt sẽ ảnh hưởng xấu đến việc học tập. 

Dấu hiệu cảm lạnh ở mỗi trẻ mỗi khác tuỳ theo cơ địa, môi trường sống,…Nhìn chung dưới đây là các biểu hiện cơ bản:
- Đau họng
- Nghẹt mũi, chảy nước mũi
- Ho, hắt xì
- Tay chân uể oải, không vui chơi nhiều như khi khoẻ mạnh
- Sốt 

Sau vài ngày các triệu chứng này sẽ biến mất và trẻ khỏi cảm lạnh. Tuy nhiên nếu hệ miễn dịch yếu, chế độ dinh dưỡng trong thời kỳ mắc bệnh không tốt rất dễ làm bệnh cảm lạnh trở nên nặng đi kèm theo các triệu chứng nôn mửa, tiêu chảy, sốt cao,…

3. Biến chứng cảm lạnh ở trẻ

Nếu trẻ không được chữa trị và chăm sóc đúng hướng, không khỏi trong 10 – 14 ngày có thể dẫn đến các biến chứng như:

- Hen suyễn: khi bị cảm lạnh trẻ thường bị khò khè. Đối với trẻ có tiền sử hen thì sẽ lên cơn hen suyễn đồng thời làm kéo dài các triệu chứng khác. 
- Viêm tai cấp tính: đây là biến chứng rất hay gặp ở trẻ khi không được điều trị đúng cách và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm hơn ở nội sọ.
- Viêm phổi, viêm phế quản: nếu trẻ bị bị sốt cao và đổ nhiều mồ hôi sẽ thấm ngược vào cơ thể gây ra viêm phế quản, viêm phổi. Ba mẹ cần đưa ngay trẻ đi khám để bác sĩ chẩn đoán bệnh và điều trị kịp thời. Tránh để bệnh nặng hơn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
- Viêm họng: thường gặp ở trẻ từ 6 – 15 tháng. Có thể nhận biết trẻ có bị viêm họng không thông qua các đặc điểm về đau họng, amidan sưng, vòm họng có những nốt đỏ,…
- Viêm xoang: cảm lạnh thường làm trẻ chảy nước mũi và khò khè làm nghẽn mũi gây viêm niêm mạc hô hấp khiến trẻ bị viêm xoang.

4. Trẻ bị cảm lạnh phải làm sao?

Dựa vào những dấu hiệu đã nêu ở trên, ba mẹ dễ dàng biết được bé yêu nhà mình có bị cảm lạnh hay không. Vậy khi trẻ bị cảm lạnh phải làm sao? Không phải ba mẹ nào cũng biết cách xử lý. Đặc biệt là các ba mẹ đón bé đầu. Hãy bỏ túi các kinh nghiệm dưới đây để việc chăm sóc trẻ nhiễm cảm lạnh trở nên dễ dàng và mau khỏi bệnh.

4.1. Cho trẻ nhiễm cảm lạnh nghỉ ngơi đầy đủ

Cảm lạnh làm trẻ cảm thấy mệt mỏi vì thế cần được nghỉ ngơi. Nếu con bạn đang đi học, ba mẹ hãy xin giáo viên cho trẻ nghỉ vài hôm. Vừa là để trẻ nghỉ ngơi, điều trị cho mau khỏi bệnh và vừa là để tránh các vi rút lây lan cho các bạn học và giáo viên.

4.2. Làm giảm các triệu chứng của cảm lạnh

Các triệu chứng cảm lạnh thông thường là ho, ngạt mũi, sốt. Mẹ có thể giảm ho cho bé bằng các sử dụng mật ong, chanh, bạc hà,… Riêng đối với mật ong tuyệt đối không sử dụng cho trẻ chưa đủ 2 tuổi.

Đối với triệu chứng sốt, chỉ sử dụng thuốc hạ sốt khi trẻ bị sốt từ 38,5 độ C trở lên. Nhiều ba mẹ dùng thuốc kháng sinh cho trẻ tuy nhiên điều này là không cần thiết vì cảm lạnh do vi rút gây nên. Nếu sử dụng thuốc mà không đỡ ba mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở uy tín để tránh tình trạng co giật.

4.3. Bổ sung nước cho trẻ

Cảm lạnh làm trẻ mất nước nên cần được bổ sung nhiều nước. Mẹ có thể cho trẻ ăn các thức ăn dạng lỏng, cháo, súp,…Nếu trẻ còn đang bú hãy tăng cữ bú để tránh mất nước và nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Tránh các loại đồ uống cafein, có ga.

4.4. Vệ sinh mũi sạch sẽ

Khi bị nhiễm lạnh, trẻ dễ bị nghẹt mũi gây khó thở, khò khè. Mẹ hãy sử dụng lọ nhỏ nước muối sinh lý để vệ sinh mũi. Vừa làm thông thoáng mũi, vừa làm các chất loãng các chất nhầy trong mũi làm trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Lưu ý không nên dùng đến thuốc thông mũi hay thuốc xịt mũi cho bé nhà mình.

Nhỏ nước muối sinh lý vào mũi cũng cần phải đúng cách. Mỗi bên mũi hãy nhỏ từ 2 – 3 giọt và để trong 5 phút. Tiếp đó lấy dụng cụ hút mũi để hút sạch nước mũi. Kết thúc nhỏ thêm 2 – 3 giọt để sát khuẩn. 

4.5. Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc

Giấc ngủ ngon làm trẻ cảm thấy khoẻ khắn, nhanh chóng phục hồi. Thông thường trẻ cần được ngủ từ 8 – 12 tiếng mỗi đêm. 

5. Khi nào cần đưa trẻ đi khám?    

Tuy cảm lạnh có thể tự khỏi sau vài ngày nhưng không vì thế mà ba mẹ chủ quan. Với chế độ chăm sóc, điều trị không khoa học dễ làm bệnh tình của trẻ trở nặng và kéo theo các biến chứng nguy hiểm khác. Nếu trẻ gặp phải các dấu hiệu sau, hãy đưa trẻ đi khám ngay:

- Trẻ dưới 3 tháng khi phát hiện những triệu chứng đầu tiên của bệnh.
- Trẻ cảm thấy mệt mỏi, khó thở hoặc thở nhanh 
- Trẻ bị nôn mửa, ớn lạnh
- Trẻ bị sốt trên 39 độ C và dưới 6 tháng tuổi
- Trẻ có tiền sử về bệnh đường hô hấp, hen suyễn, tiểu đường hay các bệnh mãn tính khác
- Trẻ không khỏi sau 5 ngày nhiễm cảm lạnh
- Xuất hiện cơn ho dai kéo dài nhiều ngày mà không khỏi
- Trẻ xoa tai vì đây là biểu hiện trẻ bị khó chịu do nhiễm trùng tai
- Trẻ ho hoặc chảy mũi ra đờm màu xanh, nâu, vàng

6. Làm thế nào để phòng ngừa cảm lạnh?

Hành trình đồng hành cùng con trong những ngày cảm lạnh là điều mà không ba mẹ nào muốn. Những vất vả, những lo lắng của ba mẹ và đặc biệt là sức khoẻ của con. Bởi vậy ba mẹ nào cũng muốn trẻ không bị nhiễm cảm lạnh thêm lần nào nữa. Phòng bệnh hơn chữa bệnh, ba mẹ hãy tham khảo các bí kíp sau để đẩy lùi cảm lạnh tấn công trẻ.

6.1. Luôn giữ vệ sinh sạch sẽ cho trẻ

Vệ sinh sạch sẽ chân tay, miệng, mũi là phương thức hiệu quả ngăn vi rút cảm lạnh lây nhiễm cho trẻ. Ba mẹ nên nhắc nhở trẻ thường xuyên rửa sạch tay với xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh,...

6.2. Hạn chế đưa trẻ đến nơi đông người

Vi rút cảm lạnh có thể lây từ người này sang người kia. Bởi vậy việc hạn chế cho trẻ đến chỗ đông người sẽ bảo vệ trẻ không bị lây nhiễm vi rút cảm lạnh cũng như nhiều loại vi rút khác. Trong trường hợp đưa trẻ đến chỗ này hãy đeo khẩu trang cho trẻ. 

6.3. Theo dõi nhiệt độ cơ thể trẻ

Điều này giúp ba mẹ phát hiện kịp thời cơn sốt của trẻ. Khi trẻ cảm thấy lạnh, hãy lấy áo ấm và mặc cho con và tăng nhiệt độ phòng. Tuy nhiên cũng không vì thế mà cho trẻ mặc quần áo quá dày vì sẽ khiến trẻ đổ mồ hôi thấm ngược vào cơ thể gây viêm phổi, viêm phế quản. Đặc biệt là vào những ngày đông giá rét, ba mẹ hãy làm ấm phòng ngủ của bé bằng các thiết bị sưởi.

6.4. Chú ý đến yếu tố độ ẩm và thông thoáng trong phòng

Phòng ngủ trẻ ẩm thấp là điều kiện thuận lợi cho vi rút và nấm mốc phát triển. Duy trì độ ẩm ở mức 60% và giữ phòng ốc sạch sẽ, thông thoáng. Ba mẹ cũng không nên quá lạm dụng việc sử dụng điều hoà. Bật máy điều hoà trong nhiều giờ giúp các không khí bẩn, bụi, vi rút tù đọng trong phòng. Hãy mở cửa sổ để không khí được lưu thông và vi rút được đẩy lùi ra ngoài sau mỗi 3 giờ.

6.5. Vấn đề dinh dưỡng

Một trong những yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa cảm do lạnh hiệu quả ở trẻ chính là chế độ dinh dưỡng hợp lý. Để giúp trẻ có một cơ thể khỏe mạnh, mẹ nên cho trẻ ăn nhiều trái cây, rau xanh và các loại thực phẩm giàu vitamin C. Ngoài ra, mẹ cũng nên hạn chế cho trẻ uống hoặc ăn đồ lạnh. 

Chế độ dinh dưỡng hợp lý cung cấp thêm năng lượng để trẻ chống lại cảm lạnh. Ba mẹ cần cho trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây và các loại thực phẩm giàu hàm lượng vitamin C để nâng cao sức đề kháng. Tránh các đồ ăn lạnh, đồ uống có ga, cà phê để tránh mất nước, viêm họng.